Πώς θα κάνουμε αργή τη γρήγορη μόδα
Όπως λέγαμε και την περασμένη εβδομάδα, η Mary Quant ήταν από τους πρωτεργάτες της «γρήγορης» μόδας. Ένα concept που έκανε θραύση εκείνη την εποχή αλλά που σήμερα απειλεί τον πλανήτη.
Ένα βουνό από απούλητα ρούχα από λιανοπωλητές γρήγορης μόδας συσσωρεύεται στην έρημο της Χιλής
Με τον όρο «γρήγορη μόδα» (fast fashion) εννοούμε το επιχειρηματικό μοντέλο της αντιγραφής των πρόσφατων τάσεων της πασαρέλας και των σχεδίων υψηλής ραπτικής και κατόπιν της μαζικής παραγωγής τους σε χαμηλό κόστος και της ταχείας προώθησής τους στα καταστήματα λιανικής πώλησης, ενώ η ζήτηση είναι υψηλή ακόμη. Τα ρούχα της fast fashion κρατάνε μόνο μία σεζόν και την επόμενη αντικαθίστανται. Το επιχειρηματικό αυτό μοντέλο βασίζεται στο γεγονός ότι οι καταναλωτές αγοράζουν συνεχώς ρούχα. Υπολογίζεται ότι το μέσο ρούχο φοριέται μόλις 14 φορές και το 2019 η εφημερίδα Guardian ανέφερε ότι μία στις τρεις νεαρές γυναίκες θεωρεί ότι ένα ρούχο που φοριέται μόλις μία ή δύο φορές είναι παλιό.
Η fast fashion κρύβει μεγάλους κινδύνους για το περιβάλλον. Κάθε χρόνο απαιτεί 93 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, τα οποία είναι αρκετά για να καλύψουν τις καταναλωτικές ανάγκες πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων, και είναι υπεύθυνη για το 20% περίπου της βιομηχανικής ρύπανσης των υδάτων ως αποτέλεσμα της επεξεργασίας και της βαφής των υφασμάτων.
Υπάρχουν επίσης πολυάριθμα προβλήματα με τα υλικά και τις διαδικασίες που χρησιμοποιούνται. Για παράδειγμα, η παραγωγή βαμβακιού χρησιμοποιεί το 6% των φυτοφαρμάκων παγκοσμίως και το 16% των εντομοκτόνων.
Η βιομηχανία έχει επίσης βαρύ αποτύπωμα άνθρακα, το οποίο ευθύνεται για το 10% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 50% μέχρι το 2030.
Τα παραπάνω προβλήματα επηρεάζουν ευρύτερα τον τομέα της ένδυσης, αλλά ένα ζήτημα είναι ιδιαίτερα ακανθώδες στην fast fashion: το πλαστικό.
Η γρήγορη μόδα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από συνθετικές ίνες, όπως ο πολυεστέρας, το νάιλον, το ακρυλικό και η ελαστάνη, οι οποίες παράγονται από πετροχημικά προϊόντα μετά από μεγάλη επεξεργασία (ορυκτά καύσιμα). Τα υλικά αυτά είναι φθηνά στην παραγωγή - ο πολυεστέρας, για παράδειγμα, κοστίζει το μισό από το βαμβάκι - και επομένως επιτρέπουν στις μάρκες να διατηρούν τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα, αν και με υψηλό περιβαλλοντικό κόστος.
Ο πολυεστέρας είναι η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη από αυτές τις συνθετικές ίνες και βρίσκεται σήμερα σε πάνω από το ήμισυ όλων των παραγόμενων υφασμάτων. Παράγεται γενικά από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο, γνωστότερο ως PET, ένα είδος πλαστικού που προέρχεται από το αργό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο - και χρησιμοποιείται επίσης για την κατασκευή αντικειμένων όπως τα πλαστικά μπουκάλια.
Η έντονη παρουσία του πλαστικού στα ενδύματα σημαίνει ότι ο τομέας της κλωστοϋφαντουργίας αντιπροσωπεύει το 15% της συνολικής χρήσης πλαστικού- οι μόνοι τομείς που χρησιμοποιούν περισσότερο είναι οι κατασκευές και οι συσκευασίες. Πολλά εμπορικά σήματα επιχαίρουν για τη χρήση ανακυκλωμένων πλαστικών για τα ρούχα τους, αλλά μια πρόσφατη έκθεση διαπίστωσε ότι το πραγματικό επίπεδο ανακυκλωμένου περιεχομένου είναι θλιβερά χαμηλό. Σε τέσσερις μεγάλες διαδικτυακές μάρκες γρήγορης μόδας, η χρήση ανακυκλωμένων υφασμάτων ήταν μόλις 4%.
Η ανακύκλωση των πλαστικών, όπου είναι δυνατόν, έχει κάποια οφέλη, αλλά δεν κάνει τίποτα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των μικροϊνών - τα μικροσκοπικά κομμάτια υφάσματος που απελευθερώνονται όταν τα ρούχα φοριούνται, πλένονται ή απορρίπτονται, τα οποία βρίσκουν το δρόμο τους στο σώμα μας και στο φυσικό κόσμο.
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ellen MacArthur, τα ρούχα απελευθερώνουν κάθε χρόνο μισό εκατομμύριο τόνους μικροϊνών στον ωκεανό, ποσότητα που ισοδυναμεί με περισσότερα από 50 δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια. Οι ίνες αυτές έχουν βρεθεί σχεδόν παντού: από την κορυφή του Έβερεστ μέχρι τον πλακούντα αγέννητων μωρών. Και ακόμα δεν γνωρίζουμε πλήρως τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν.
Τι μπορεί να γίνει
Σωροί απορριμμάτων σε χώρο υγειονομικής ταφής κοντά στο Canterbury της Αγγλίας. Μία έκθεση του 2019 ανέφερε ότι η Βρετανία στέλνει περίπου 300.000 τόνους ρούχων ετησίως σε χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτέφρωσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 30 Μαρτίου 2022 τη στρατηγική της ΕΕ για τα βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα με στόχο να αντιμετωπιστεί ολόκληρος ο κύκλος ζωής των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και να προταθούν δράσεις για την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο τα παράγουμε και τα καταναλώνουμε. Στόχος της είναι η υλοποίηση των δεσμεύσεων της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, του νέου σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία και της βιομηχανικής στρατηγικής για τον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας.
Με τη σειρά τους, οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Περιβάλλοντος ενέκριναν την περασμένη εβδομάδα συστάσεις για μέτρα της ΕΕ που θα διασφαλίζουν ότι τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα παράγονται με κυκλικό, βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
Οι ευρωβουλευτές λένε ότι τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα που πωλούνται στην ΕΕ θα πρέπει να είναι πιο ανθεκτικά, να επαναχρησιμοποιούνται, να επισκευάζονται και να ανακυκλώνονται ευκολότερα, να κατασκευάζονται σε μεγάλο βαθμό από ανακυκλωμένες ίνες και να μην περιέχουν επικίνδυνες ουσίες. Τονίζουν ότι τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα θα πρέπει επίσης να παράγονται με τρόπο που να σέβεται τα ανθρώπινα, κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού τους.
Για την αντιμετώπιση της υπερπαραγωγής και της υπερκατανάλωσης ενδυμάτων και υποδημάτων, η Επιτροπή Περιβάλλοντος καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις χώρες της ΕΕ να θεσπίσουν μέτρα που θα θέσουν τέρμα στη «γρήγορη μόδα», ξεκινώντας από έναν σαφή ορισμό του όρου με βάση «μεγάλες ποσότητες ενδυμάτων χαμηλότερης ποιότητας σε χαμηλά επίπεδα τιμών».
Οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερώνονται καλύτερα, ώστε να μπορούν να κάνουν υπεύθυνες και βιώσιμες επιλογές, μεταξύ άλλων μέσω της εισαγωγής ενός «ψηφιακού διαβατηρίου προϊόντος» στην επικείμενη αναθεώρηση του κανονισμού για τον οικολογικό σχεδιασμό.
Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι διαδικασίες παραγωγής γίνονται λιγότερο ενεργοβόρες και υδροβόρες, αποφεύγουν τη χρήση και την απελευθέρωση επιβλαβών ουσιών και μειώνουν το αποτύπωμα υλικών και κατανάλωσης. Οι απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού για όλα τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα υποδήματα θα πρέπει να υιοθετηθούν κατά προτεραιότητα.
Τέλος, θεωρούν ότι η αναθεώρηση της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα να περιλαμβάνει συγκεκριμένους ξεχωριστούς στόχους για την πρόληψη, τη συλλογή, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων, καθώς και τη σταδιακή κατάργηση της υγειονομικής ταφής των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
Η έκθεση εγκρίθηκε με 68 ψήφους υπέρ, καμία κατά και μία αποχή. Η έκθεση αναμένεται να εγκριθεί από την Ολομέλεια πριν από το καλοκαίρι.
Τι διάβασα
Στη λίστα με τα δέκα πιο διαβασμένα βιβλία στον κόσμο έχω διαβάσει τα πέντε και μισό. Ξεκινώντας από το τέλος, το Ημερολόγιο της Άννα Φρανκ, το Όσα παίρνει ο άνεμος (ναι το έχω διαβάσει), τον Κώδικα ντα Βίντσι (τρομάρα μου, δεν ξέρω πώς κατάφερα να το τελειώσω, παρεμπιπτόντως ωραία ταινία, πολύ καλύτερη από το αίσχος του βιβλίου), τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών (ξανά και ξανά και ξανά και πόσες φορές ακόμα…), όλα τα Χάρι Πότερ και το μισό μου είναι η Αγία Γραφή. Δεν ξέρω ακριβώς τι εννοούν όταν λένε Αγία Γραφή. Οι περισσότεροι έχουμε διαβάσει τις ιστορίες που διηγείται, τόσο η Παλιά όσο και η Καινή Διαθήκη, αλλά πόσοι έχουν διαβάσει όλο το βιβλίο (αν δεν είσαι κανένας παρανοϊκός αμερικανός από αυτούς που είναι σε διάφορες περίεργες εκκλησίες και μαθαίνουν εδάφια απ’ έξω); Και η Αποκάλυψη του Ιωάννη που είναι επιτέλους; Μικρή την έψαξα αλλά ήταν μάλλον ημι-απαγορευμένη, δεν την βρήκα. Τώρα μόλις κοίταξα στο δίκτυο, χαλαρά την βρίσκεις σε pdf και με μετάφραση στη δημοτική. Ευκαιρία να της ρίξω μια ματιά να τα κάνω έξι τα βιβλία.
6-12 Και είδα όταν άνοιξε τη σφραγίδα την έκτη, και έγινε σεισμός μεγάλος. Και ο ήλιος έγινε μαύρος σαν σάκος τρίχινος και η σελήνη όλη έγινε σαν αίμα.
Πω! Πω! Τρομακτικό είναι όντως!
Πίσω στα βιβλία όμως. Το Μικρό κόκκινο βιβλίο του Μάο τσε Τουνγκ το έχασα στα νιάτα μου, το φυλάω για την σύνταξη. Τον Αλχημιστή για να με πείσεις θα πρέπει να έχω πιει πολύ, τον κατέστρεψαν οι μοντέλες. Το Λυκόφως πρώτον είναι για έφηβους και δεύτερον κάτι σε ντα Βίντσι μου κάνει, δεν την ξαναπατάω. Όσο για το Σκέψου και πλούτισε ένα έχω να σας πω: άσε μας κουκλίτσα μου.
Ο κατάλογος είναι τουλάχιστον απογοητευτικός. Τι θα έδινα στα παιδιά μου να διαβάσουν σήμερα; Μόνο τον άρχοντα των δαχτυλιδιών (παρεμπιπτόντως αυτές τις ημέρες παίζει στα Village τις extended εκδοχές, οι δύο τέλειωσαν αλλά στις 27 Απριλίου έρχεται το τρίτο μέρος).
Αν ψάχνεις το θείο στην Αγία Γραφή, θα το βρεις στους ανθρώπους στον Άρχοντα. Αν ψάχνεις τσιτάτα του Μάο θα βρεις πολιτισμούς να ανθίζουν και να χάνονται στο λυκόφως στον Άρχοντα. Αν θέλεις αμπελοφιλοσοφίες για τη ζωή αλά Κοέλιο, θα βρεις υψηλές αξίες στον Άρχοντα. Αν θέλεις να καταδικάσεις τον φασισμό, ο Άρχοντας είναι το βιβλίο που πρέπει να διαβάσεις (τα υπόλοιπα δεν αξίζουν καν να τα αναφέρω).
Εσείς πόσα έχετε διαβάσει και ποια; Συμφωνείτε ή διαφωνείτε μαζί μου; Πείτε μου, θα ήθελα πολύ να μάθω.
ΥΓ Και να μην μπει ποτέ το καινούργιο μου βιβλίο στην συγκεκριμένη λίστα, να σας πω δεν θα σκάσω 😊
Εκλογές 2023
Μια youtubική βόλτα σε προηγούμενες εκλογές. Για σήμερα σας διάλεξα ένα επεισόδιο από την «Μηχανή του Χρόνου» που μιλά για τις πολιτικές διαφημίσεις την περίοδο 1989 - 1993. Πόσα από τα πρόσωπα που βλέπουμε τα ξέρουμε αλλά τα έχουμε ξεχάσει! Κάποιους άλλους τους βλέπουμε τόσο νέους που δεν το πιστεύουμε! Άλλοι τέλος μας άφησαν χρόνους…
Social Media
🎙️Ο Ηλίας Τσαψίδης, Brand Manager της εταιρείας ψηφιακής ασφάλειας για Κύπρο και Μάλτα και ο Χρήστος Τσούλφας, υπεύθυνος τεχνικής υποστήριξης της ESET εξηγούν στις «Ψηφιακές Κυριακές» την κυβερνοεπίθεση στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
🎙️Ο Τάσος Τέλλογλου, δημοσιογράφος, μιλά στις «Ψηφιακές Κυριακές» του Πρώτου για την υποψηφιότητα των άρθρων του insidestory στο European Press Prize και μας διηγείται την ιστορία πίσω από την ιστορία της Πτήσης του Αρπακτικού όταν αεροσκάφος που συνδέεται με ισραηλινό μεγιστάνα του κατασκοπευτικού λογισμικού παρέδωσε τεχνολογία παρακολούθησης από την ΕΕ σε διαβόητους σουδανούς παραστρατιωτικούς.
🎙️Με τον Χρήστο Μιχαηλίδη στον «Καθρέφτη» του Πρώτου κουβεντιάζουμε τις καταγγελίες για διαπόμπευση γυναικών μέσω δημοσίευσης γυμνών φωτογραφιών τους. Τις τελευταίες 10 ημέρες, έχουν γίνει περίπου 15 καταγγελίες στην αστυνομία, από πολίτες που είδαν αναρτημένες φωτογραφίες γυναικών σε ομάδες στο telegram.
✍️Στο παράθυρο του Πολίτη γράφω για την μεγάλη φυγή από το Twitter
Ραντεβού το ερχόμενο Σάββατο (ή και Παρασκευή βράδυ)!